Focus Stacking...

Focus Stacking to technika pozwalająca na zwiększenie głębi ostrości (GO) fotografowanych przedmiotów. Jest szczególnie przydatna podczas fotografowania małych przedmiotów, które wymagają ukazania detali w każdym zakątku – np. biżuterii. Teoretycznie, sposób jest prosty – polega na połączeniu kilku zdjęć, na których ostrość została ustawiona pomiędzy skrajnymi punktami obiektu, a ilość takich zdjęć zależy od tego, jak szerokie jest pole G.O. Pomysł jest banalnie prosty, na pewno wiele osób próbowało to zrobić „na czuja”. W praktyce do pokonania są dwa problemy – sfotografowania odpowiednio sceny, oraz połączenia zrobionych zdjęć. Oba są do zwalczenia przy pomocy odpowiedniej techniki…

Zdjęcia:

Podstawą jest oczywiście statyw, oraz dobre (czyli stabilne) oświetlenie i tryb manualny w aparacie (łącznie z WB, tak żeby wszystkie zdjęcia były tak samo naświetlone). Obiektyw dopasowany do obiektu – w moim przypadku użyłem 50mm F/1.8D na przysłonie ok f/8 zapewniając najlepszą możliwą jakość. Głębia ostrości była na tyle duża, żeby swobodnie wycelować ostrością co 2-3 cm (oczywiście manulanie – bez AF! No dobra… da się to zrobić manewrując polami AF, ale jest trudniej). Robiąc zdjęcia należy zwracać uwagę na pozycję aprat / statyw. Nawet minimalny ruch powoduje, że zdjęcia nie są idealnie nałożone (mimo że nie ma takiej potrzeby, to lepiej żeby oprogramowanie miało jak najmniej do układania).

Wg Alexa Koloskova, najlepsze efekty uzyskuje się nie zmieniając ostrości poprzez obiektyw, lecz manewrując odległością obiektu od obiektywu/matrycy. Nie próbowałem jezcze takiej metody. Po pierwsze ze względu na brak szyny, bez której trudno byłoby zachować precyzję takiej operacji. Mam też wątpliwość co do zmiany wielkości przedmiotu przy zmianie odległości. W przypadku zmiany ostrości zmienia się skala odwzorowania, co również przekształca się na zniekształcenia perspektywy, jednak oprogramowanie poradziło sobie z nimi całkiem dobrze.

Ręczne składanie klatek

W celach naukowych spróbowałem złożyć zdjęcie ręcznie. Nie jest to skomplikowane ujęcie, zaledwie 3 składowe klatki. Efekt bez dodatkowej obróbki, w celach pokazowych :) Zaznaczone fragmenty ukazują miejsca gdzie dzieją się „dziwne zjawiska” wynikające ze zmiany perspektywy przedmiotu (skrajny lewy fragment) oraz nieliniowości głębi ostrości (heh…). Mogę przyjąć spokojnie, że bardziej skomplikowane obiekty bardzo ciężko byłoby poskładać w jedną całość, na szczęście oprogramowanie działa o wiele sprawniej.

Oprogramowanie do focus stackingu

Zerene stacker – wersja 30 dniowa
Helicon Focus – wersja 30 dniowa, sprawdziłem, działa na Win7, efekt bardzo pozytywny. Na tyle dobry, że nie próbowałem nawet zabawy z PhotoShopem.
Picolay – nie udało się uruchomić na Windows 7 (64bit). Program jest darmowy.
CombineZP – już sama strona wzbudza niepokój, potem robi się trochę lepiej. W moim przypadku nie mogłem zapisać efektu pracy przez dobre dwie godziny a przyczyną był „zły folder”, czego do tej pory nie wyjaśniłem… Obsługa wymaga przyzwyczajenia. Co ważne program działa pod Win7 i jest darmowy. Efekty są dobre, nieco gorsze od Helicon, który na „dzień dobry” wygenerował idelnie poskładany obrazek z nie-idealnie zrobionych fotek.

Jak sobie poradzić przy pomocy photo shopa.

Przykład Focus Stackingu przygotowany za pomocą Helicon Focus z 4 klatek:
(więcej gotowych zdjęć biżuterii, i nie tylko, na stronie www.t3.pl)

Powyżej połączenie skrajnych klatek (f/6.3, ISO100, 1/160 sek.) po lewej oraz gotowe zdjęcie po obróbce po prawej stronie. Różnica między pozycjami łańcuszka między skrajnymi klatkami ukazuje, jak ważną czynnością jest pozycjonowanie zdjęć względem siebie, oraz jakie zmiany może wprowadzić zwykła zmiana ostrości w obiektywie stałoogniskowym. Widać też dosyć dobrze, gdzie zaczyna się a gdzie kończy głębia ostrości oraz czy ilość klatek została dobrze dobrana (przydałaby się jeszcze jedna klatka na sam początek granatowego kamienia). Odległość najbliższego i najdalszego punktu wynosiła ok. 12 cm
Alternatywy:

• Najprostszą metodą zwiększenia głębi ostrości jest zmniejszenie otworu przysłony (zwiększenie jej liczby) do np f/32 lub bardziej, jeśli obiektyw „potrafi”. W takim wypadku cierpi na tym jakość – drastycznie spada ostrość całego planu.
• Obiektywy typu Tilt Shift – obiektywy te mogą nachylać płaszczyznę głębi ostrości, tak żeby była prostopadła do powierzchni, na której leży przedmiot. Ich wadą jest cena (>5k PLN, Nikkor) oraz ograniczenia kątów przy których można operować.

W przypadku techniki składania „ostrych” klatek można uzyskać profesjonalne efekty bez dodatkowych kosztów (poza oprogramowaniem) dlatego zachęcam do takich eksperymentów.